.عایشه در چند سالگی  ازدواج کرد

اهل سنت اصرار دارند که ثابت کنند عائشه در شش سالگی به عقد رسول خدا صلی الله علیه وآله درآمده و در نه سالگی وارد خانه آن حضرت شده است و این مطلب را دلیل بر برتری عائشه بر دیگر همسران رسول خدا می‌دانند؛ ما در این مقاله این مطلب را بررسی خواهیم کرد.

قبل از پرداختن به اصل مطلب، باید تاریخ ازدواج رسول خدا با عائشه روشن شود تا بعد نتیجه بگیریم که عائشه در هنگام ازدواج با رسول خدا چند سال داشته است.

در باره تاریخ ازدواج رسول خدا صلی الله علیه وآله با عائشه دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. محمد بن اسماعیل بخاری ، از خود عائشه نقل می کند که رسول خدا سه سال بعد از حضرت خدیجه سلام الله علیها با او ازدواج کرده است:

حدثنا قُتَیْبَهُ بن سَعِیدٍ حدثنا حُمَیْدُ بن عبد الرحمن عن هِشَامِ بن عُرْوَهَ عن أبیه عن عَائِشَهَ رضی الله عنها قالت ما غِرْتُ علی امْرَأَهٍ ما غِرْتُ علی خَدِیجَهَ من کَثْرَهِ ذِکْرِ رسول اللَّهِ (ص) إِیَّاهَا قالت وَتَزَوَّجَنِی بَعْدَهَا بِثَلَاثِ سِنِینَ وَأَمَرَهُ رَبُّهُ عز وجل أو جِبْرِیلُ علیه السَّلَام أَنْ یُبَشِّرَهَا بِبَیْتٍ فی الْجَنَّهِ من قَصَبٍ.

 

از عائشه نقل شده است که به هیچ زنی به اندازه خدیجه ، حسادت نکردم؛ زیرا: (الف) رسول خدا زیاد از او یاد می‌کرد؛ (ب) رسول خدا سه سال بعد از خدیجه با من ازدواج کرد؛ (ج) خداوند به رسول خدا و یا جبرئیل دستور داد که  به خدیجه  سلام رسانده و او را به خانه‌ای در بهشت بشارت دهد که از نی ساخته شده است.

البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل ابوعبدالله (متوفای256هـ)، صحیح البخاری، ج 3 ، ص 3606، ح3606 ،کتاب فضائل الصحابه، بَاب تَزْوِیجِ النبیeخَدِیجَهَ وَفَضْلِهَا رضی الله عنها ، تحقیق د. مصطفی دیب البغا، ناشر: دار ابن کثیر، الیمامه - بیروت، الطبعه: الثالثه، 1407 - 1987.

با توجه به این که حضرت خدیجه سلام الله علیها در سال دهم هجری از دنیا رفته‌اند؛ پس زمان ازدواج رسول خدا با عائشه در سال سیزدهم بعثت بوده است.

و ابن ملقن بعد از نقل روایت بخاری و استدلال به آن می‌گوید :

وبنی بها بالمدینه فی شوال فی السنه الثانیه .

رسول خدا در سال دوم هجری ، عائشه را به خانه خود آورد.

الأنصاری الشافعی، سراج الدین أبی حفص عمر بن علی بن أحمد المعروف بابن الملقن (متوفای804 هـ)، غایه السول فی خصائص الرسول صلی الله علیه وسلم ،  ج 1 ، ص 236 ، تحقیق : عبد الله بحر الدین عبد الله ، ناشر : دار البشائر الإسلامیه  - بیروت  - 1414هـ - 1993م.

طبق این نقل ، رسول خدا در سال سیزدهم بعثت، عائشه را به عقد خود درآورده و در سال دوم هجری رسماً با او عروسی کرده است.

از نقل برخی دیگر از بزرگان اهل سنت به این نتیجه می‌رسیم که ازدواج رسول خدا با عائشه در سال چهارم هجری بوده است. بلاذری در انساب الأشراف در شرح حال سوده ، همسر دیگر رسول خدا صلی الله علیه وآله می‌نویسد:

وتزوج رسولُ الله صلی الله علیه وسلم، بعد خدیجه، سوده بنت زَمعه بن قیس، من بنی عامر بن لؤی، قبل الهجره بأشهر... فکانت أول امرأه وطئها بالمدینه.

رسول خدا بعد از خدیجه، چند ماه قبل از هجرت با سوده بنت زمعه ، ازدواج کرد و او نخستین همسری بود که رسول خدا در مدینه با او همبستر شد.

البلاذری، أحمد بن یحیی بن جابر (متوفای279هـ)، أنساب الأشراف، ج 1 ، ص 181، طبق برنامه الجامع الکبیر.

از طرف دیگر ذهبی مدعی است که سوده بن زمعه، چهار سال تنها همسر رسول خدا بوده است .

وتوفیت فی آخر خلافه عمر ، وقد انفردت بصحبه النبی صلی الله علیه وسلم أربع سنین لا تشارکها فیه امرأه ولا سریه ، ثم بنی بعائشه بعد ... .

سوده در سال آخر خلافت عمر از دنیا رفت، او چهار سال تنها همسر رسول خدا بود ، هیچ زنی و هیچ کنیزی در آن چهار سال با سوده در این امر شریک نبود، سپس رسول خدا با عائشه ازدواج کرد.

الذهبی، شمس الدین محمد بن أحمد بن عثمان، (متوفای748هـ)، تاریخ الإسلام ووفیات المشاهیر والأعلام، ج 3 ، ص 288 ، تحقیق د. عمر عبد السلام تدمری، ناشر: دار الکتاب العربی - لبنان/ بیروت، الطبعه: الأولی، 1407هـ - 1987م.

در نتیجه ، عائشه در سال چهارم هجرت (چهار سال بعد از ازدواج رسول خدا با سوده) با آن حضرت ازدواج کرده است.

حال با مراجعه به مدارک و اسناد تاریخی سن عائشه را در هنگام ازدواج بررسی خواهیم کرد:

مقایسه سن عائشه با سن اسماء بنت أبی بکر:
یکی از مسائلی که سن دقیق عائشه را در هنگام ازدواج با رسول خدا به اثبات می‌رساند، مقایسه سن او با سن خواهرش اسماء بنت أبی بکر است. طبق نقل بزرگان اهل سنت، اسماء ده سال از عائشه بزرگتر بوده و در سال اول هجری بیست و هفت سال داشته است. همچنین در سال هفتاد و سه از دنیا رفته است؛ در حالی که صد ساله بوده است.

ابونعیم اصفهانی در معرفه الصحابه می‌نویسد:

أسماء بنت أبی بکر الصدیق ... کانت أخت عائشه لأبیها وکانت أسن من عائشه ولدت قبل التأریخ بسبع وعشرین سنه.

اسماء دختر ابوبکر، از جانب پدر خواهر عائشه و از او بزرگتر بود، اسماء، بیست و هفت سال قبل از تاریخ به دنیا آمد.

الأصبهانی، ابونعیم أحمد بن عبد الله (متوفای430هـ)، معرفه الصحابه  ج 6 ، ص 3253 ، رقم : 3769 ، طبق برنامه الجامع الکبیر.

و طبرانی می‌نویسد:

مَاتَتْ أَسْمَاءُ بنتُ أبی بَکْرٍ الصِّدِّیقِ سَنَهَ ثَلاثٍ وَسَبْعِینَ بَعْدَ ابْنِهَا عبد اللَّهِ بن الزُّبَیْرِ بِلَیَالٍ ... وکان لاسماء یوم مَاتَتْ مِائَهُ سَنَهٍ وُلِدَتْ قبل التَّارِیخِ بِسَبْعٍ وَعِشْرِینَ سَنَهً وَقَبْلَ مَبْعَثِ النبی صلی اللَّهُ علیه وسلم بِسَبْعَ عَشْرَهَ سَنَهً .

اسماء دختر ابوبکر در سال هفتاد و سه و بعد از پسرش عبد الله بن زبیر از دنیا رفت. اسماء در هنگام وفات صد سال داشت ، بیست و هفت سال قبل از تاریخ و هفده سال قبل از هجرت به دینا آمده بود.

الطبرانی، سلیمان بن أحمد بن أیوب ابوالقاسم (متوفای360هـ)، المعجم الکبیر، ج 24 ، ص 77 ، تحقیق: حمدی بن عبدالمجید السلفی، ناشر: مکتبه الزهراء - الموصل، الطبعه: الثانیه، 1404هـ – 1983م.

ابن عساکر نیز می‌نویسد:

کانت أخت عائشه لأبیها وکانت أسن من عائشه ولدت قبل التاریخ بسبع وعشرین سنه

اسماء از جانب پدر، خواهر عائشه و بزرگتر از وی بود، اسماء بیست و هفت سال قبل از تاریخ به دنیا آمده بود.

ابن عساکر الدمشقی الشافعی، أبی القاسم علی بن الحسن إبن هبه الله بن عبد الله،(متوفای571هـ)، تاریخ مدینه دمشق وذکر فضلها وتسمیه من حلها من الأماثل، ج 69 ، ص 9 ، تحقیق: محب الدین أبی سعید عمر بن غرامه العمری، ناشر: دار الفکر - بیروت - 1995.

و ابن اثیر می‌نویسد:

قال أبو نعیم : ولدت قبل التاریخ بسبع وعشرین سنه.

ابو نعیم گفته: اسماء بیست و هفت سال قبل از تاریخ به دنیا آمده است.

الجزری، عز الدین بن الأثیر أبی الحسن علی بن محمد (متوفای630هـ)، أسد الغابه فی معرفه الصحابه، ج 7 ، ص 11 ، تحقیق عادل أحمد الرفاعی، ناشر: دار إحیاء التراث العربی - بیروت / لبنان، الطبعه: الأولی، 1417 هـ - 1996 م.

و نووی می‌نویسد:

وعن الحافظ أبی نعیم قال ولدت أسماء قبل هجره رسول الله صلی الله علیه وسلم بسبع وعشرین سنه .

از حافظ أبونعیم نقل شده است که گفت: اسماء بیست و هفت سال قبل از هجرت به دنیا آمد.

النووی، ابوزکریا یحیی بن شرف بن مری، (متوفای676 هـ) ، تهذیب الأسماء واللغات ، ج 2 ، ص 597 ـ 598 ، تحقیق : مکتب البحوث والدراسات ، دار النشر : دار الفکر - بیروت ، الطبعه : الأولی ، 1996م

و حافظ هیثمی می‌نویسد:

وکانت لأسماء یوم ماتت مائه سنه ولدت قبل التاریخ بسبع وعشرین سنه وولدت أسماء لأبی بکر وسنه إحدی وعشرون سنه.

اسماء در هنگام وفات صد سال داشت، بیست و هفت سال قبل از تاریخ به دنیا آمد، و ابوبکر در هنگام ولادت او بیست و یک سال داشت.

الهیثمی، ابوالحسن علی بن أبی بکر (متوفای 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج 9 ، ص 260 ، ناشر: دار الریان للتراث/‏ دار الکتاب العربی - القاهره، بیروت – 1407هـ..

و بدرالدین عینی می‌نویسد:

أسماء بنت أبی بکر الصدیق... ولدت قبل الهجره بسبع وعشرین سنه ، وأسلمت بعد سبعه عشر إنساناً ... توفیت بمکه فی جمادی الأولی سنه ثلاث وسبعین بعد قتل ابنها عبد اللَّه بن الزبیر ، وقد بلغت المائه ولم یسقط لها سن ولم یتغیر عقلها ، رضی الله تعالی عنها .

اسما دختر ابوبکر، بیست و هفت سال قبل از هجرت به دنیا آمد، هفدهمین فردی بود که ایمان آورد، در سال هفتاد و سه و بعد از کشته شدن فرزندش عبد الله بن زبیر و در حالی که صد ساله شده بود از دنیا رفت. هیچ یک از دندان‌های او نیفتاده بود و عقلش نیز دچار اختلال نشده بود.

العینی، بدر الدین ابومحمد محمود بن أحمد الغیتابی الحنفی (متوفای 855هـ)، عمده القاری شرح صحیح البخاری، ج 2 ، ص 93 ، ناشر: دار إحیاء التراث العربی – بیروت.

ابن حجر عسقلانی می‌گوید:

8525 أسماء بنت أبی بکر الصدیق زوج الزبیر بن العوام من کبار الصحابه عاشت مائه سنه وماتت سنه ثلاث أو أربع وسبعین .

اسماء دختر ابوبکر، همسر زبیر بن عوام که از بزرگان صحابه بود، صد سال زندگی کرد و در سال هفتاد و سه و یا هفتاد و چهار از دنیا رفت.

العسقلانی الشافعی، أحمد بن علی بن حجر ابوالفضل (متوفای852هـ)، تقریب التهذیب، ج 1 ، ص 743 ، تحقیق: محمد عوامه، ناشر: دار الرشید - سوریا، الطبعه: الأولی، 1406 - 1986.

وقال هشام بن عروه عن أبیه بلغت أسماء مائه سنه لم یسقط لها سن ولم ینکر لها عقل وقال أبو نعیم الأصبهانی ولدت قبل الهجره بسبع وعشرین سنه

العسقلانی الشافعی، أحمد بن علی بن حجر ابوالفضل (متوفای852هـ)، الإصابه فی تمییز الصحابه، ج 7 ، ص 487 ، تحقیق: علی محمد البجاوی، ناشر: دار الجیل - بیروت، الطبعه: الأولی، 1412هـ - 1992م.

ابن عبدالبر قرطبی نیز می‌نویسد:

وتوفیت أسماء بمکه فی جمادی الأولی سنه ثلاث وسبعین بعد قتل ابنها عبد الله بن الزبیر بیسیر... قال ابن اسحاق إن أسماء بنت أبی بکر أسلمت بعد اسلام سبعه عشر إنسانا... وماتت وقد بلغت مائه سنه.

اسماء در جمادی الأول سال هفتاد و سه در مکه و بعد از کشته شدن فرزندش عبد الله بن زبیر از دنیا رفت. ابن اسحاق گفته: اسماء دختر ابوبکر بعد از هفده نفر اسلام آورد و در حالی از دنیا رفت که صد سال سن داشت.

النمری القرطبی، ابوعمر یوسف بن عبد الله بن عبد البر (متوفای 463هـ)، الاستیعاب فی معرفه الأصحاب، ج 4 ، ص 1783 ـ 1782 ، تحقیق: علی محمد البجاوی، ناشر: دار الجیل - بیروت، الطبعه: الأولی، 1412هـ..

صفدی می‌نویسد:

وماتت بعده بأیام یسیره سنه ثلاث وسبعین للهجره وهی وأبوها وابنها وزوجها صحابیون قیل إنها عاشت مائه.

اسماء بعد از گذشت مدت کوتاهی پس از عبد الله بن زبیر در سال هفتاد و سه از دنیا رفت. پدر، پسر و همسر او صحابی بودند و گفته شده است که او صد سال زندگی کرد.

الصفدی، صلاح الدین خلیل بن أیبک (متوفای764هـ)، الوافی بالوفیات، ج 9 ، ص 36 ، تحقیق أحمد الأرناؤوط وترکی مصطفی، ناشر: دار إحیاء التراث - بیروت - 1420هـ- 2000م.

و بیهقی نقل می‌کند که اسماء، ده سال از عائشه بزرگتر بوده است:

أبو عبد الله بن منده حکایه عن بن أبی الزناد أن أسماء بنت أبی بکر کانت أکبر من عائشه بعشر سنین .

ابن منده از ابن أبی الزناد نقل کرده است که اسماء دختر ابوبکر، ده سال از عائشه بزرگتر بوده است.

البیهقی، أحمد بن الحسین بن علی بن موسی ابوبکر (متوفای 458هـ)، سنن البیهقی الکبری، ج 6 ، ص 204 ، ناشر: مکتبه دار الباز - مکه المکرمه، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، 1414 - 1994.

و ذهبی و ابن عساکر نیز همین مطلب را نقل می‌کنند:

قال عبد الرحمن بن أبی الزناد کانت أسماء أکبر من عائشه بعشر.

الذهبی، شمس الدین محمد بن أحمد بن عثمان، (متوفای748هـ)، سیر أعلام النبلاء، ج 2 ، ص 289 ، تحقیق: شعیب الأرناؤوط، محمد نعیم العرقسوسی، ناشر: مؤسسه الرساله - بیروت، الطبعه: التاسعه، 1413هـ..

قال ابن أبی الزناد وکانت أکبر من عائشه بعشر سنین.

ابن عساکر الدمشقی الشافعی، أبی القاسم علی بن الحسن إبن هبه الله بن عبد الله،(متوفای571هـ)، تاریخ مدینه دمشق وذکر فضلها وتسمیه من حلها من الأماثل، ج 69 ، ص 8 ، تحقیق: محب الدین أبی سعید عمر بن غرامه العمری، ناشر: دار الفکر - بیروت - 1995.

ابن کثیر دمشقی سلفی در کتاب البدایه والنهایه می‌نویسد:

وممن قتل مع ابن الزبیر فی سنه ثلاث وسبعین بمکه من الأعیان

:: برچسب‌ها: عایشه در چندسالگی ازداج کرد, سلمان حدادی,